Geneeskunde Propolis
Propolis wordt ook wel voorwas, kithars of haarlemmerolie genoemd en de naam stamt af van de Griekse woorden, Pro = voor, Polis = stad. Of wel: verdedigingswerken voor een stad.
Propolis is een harsachtige, zeer kleverige, (bij 20 ° C tot 30 ° C) sterk geurende stof. Oudere propolis wordt hard, zeker bij lagere temperaturen. Propolis wordt door de bijen verzameld van bomen, struiken en planten die een harsachtige stof afscheiden. De kleur van propolis verschilt al naar gelang de afkomst van licht tot donker bruin, roodachtig, violet en geelachtig. Propolis heeft antibiotische eigenschappen.
Door zijn gevarieerdheid wat de actieve stoffen betreft, bezit propolis een breed spectrum van eigenschappen. Propolis werkt daardoor bij ziekten die ogenschijnlijk niets met elkaar te maken hebben.
Propolis heeft als natuurlijke antibioticum een aantal voordelen.
- Er zijn geen bacteriestammen die een resistentie ontwikkelen tegen propolis
- Propolis tast de darmflora niet aan
- Propolis is niet alleen werkzaam tegen bacteriën maar ook tegen virussen en schimmels.
- Propolis werkt niet buiten ons eigen immuunsysteem om, maar versterkt en stimuleert het juist.
En, naast al deze genoemde functies zorgt propolis er ook nog eens voor dat allerlei schadelijke ‘vrije radicalen’ direct onschadelijk gemaakt worden. Ook lijkt het te helpen tegen verschillende auto-immuunziekten. In de praktijk blijkt bovendien dat propolis pijnstillend is en ook werkzaam is bij bot-, pees- en spierproblemen. Sommige mensen blijken allergisch voor propoli (imkers-eczeem).
Gebruik het zelf vooral als een heel waardevol huismiddel. Toepassingsmogelijkheden genoeg. Van wondjes tot eczeem, van wratten tot keelpijn en nog veel meer. De literatuur bevat duizenden voorbeelden ervan. Zo zijn er mensen die met propoliszalf een heel hardnekkige tenniselleboog hebben genezen, en mensen die door propolis eindelijk van een slijmbeursontsteking af kwamen. Het kan ook tegen griep werken (hoestsiroop) en als drankje tegen allergie zoals hooikoorts.
Het is verkeerd te denken dat men grote concentraties tot zich moet nemen maar er zijn twee belangrijke factoren:
- De langdurige inname en werkzaamheid, door langzame afgifte (bv. door kauwen van een klein propolispropje bv. bij verkoudheid, mond- of keelaandoeningen.
- Het veelvuldig en regelmatig aanbieden van propolis, onder welke vorm dan ook, om de werking te behouden.
Merk bij dat propolis een strikt lokale werking op. Propolis is vooral daar actief waar het zich zelf
kan bewegen. Nooit de dosis te hoog stellen 3 tot 5 keer per dag 15 druppels of max. 1.5 gram rauwe propolis om te kauwen.
Propolis en propolisproducten kan men over het algemeen verkrijgen in natuurwinkels, imkerzaken, apotheken en sommige drogisterijen in de vorm van:
- Kauw - propolis
- Propolis in poedervorm
- Propolis in druppelvorm en tinctuur
- Capsules en tabletten
- In honing verwerkt
- Propolis - zalf, - tandpasta, - hoestdrank, - mondwater
- Diverse (cosmetica)producten (zoals bijv. lotions, crémes en shampoo en huidolie) waar propolis in is verwerkt
Er dient opgemerkt te worden dat propolis niet opgelost met water of speeksel, dus bij droge inname een belangrijk deel van de werking verloren gaat, tenzij het herhaaldelijk gekauwd werd. Raadzaam is om propolistinctuur voor het innemen eerst op een broodkorstje of biergistpil te druppelen.
De onderstaande werkingen kunnen aan propolis worden toegeschreven:
- Anti bacteriële werking, doordat bacteriën gedood worden dan wel in groei worden afgeremd
- Anti virale werking door groeiremming virussen
- Groei remming van schimmels
- Versterking van de werking van antibiotica
- Remming van ontstekingsreacties
- Anti reumatische werking
- Remming slagaderverkalking en trombose
- Stimulering bloeddoorstroming
- Werking tegen jeuk en pijn
- Anti allergische werking
- Stimulering afweer van het lichaam tegen infecties
- Mogelijk gunstig effect tegen kanker
- Herstelling van vitaliteit bij algehele malaise
- Krampstillende werking op de darmspieren
- Stimulering van van de galafvoer
- Versterking van de werking van vitamine C
- Tegen gaan van bederf van voedingsmiddelen
Kort samengevat zou je kunnen zeggen dat propolis werkzaam is op 3 vlakken, te weten:
- Allerhande huidaandoeningen
- Ontstekingen
- Allergieën
Propolisoplossing
Een propolisoplossing bestaat uit medicinale alcohol (94% tot 96%) waarin propolis is opgelost. Naar gelang de behoefte wordt de sterkte van de oplossing bereid. Een oplossing van bijvoorbeeld 30% bevat 30 gram propolis en 70 cc alcohol (ethanol). Er wordt beweerd dat propolis bij een verdunning van 1 op 5000 nog werkzaam is.
Propolistinctuur
In bijvoorbeeld tinctuurvorm is propolis heilzaam voor mensen, als ontstekingsremmer in mond en keelholte, ook om slecht genezende mondwonden bij kunstgebitten te genezen. Omdat propolistinctuur zo lekker is en zo eenvoudig te maken, volgt hier een recept:
Meng 100 gram schone propolis met 2dl brandewijn, jenever o.i.d. (met een zo hoog mogelijk alcoholpercentage) en laat dit bij kamertemperatuur staan. Dagelijks schudden. Na 2 a 3 weken de koffiekleurige vloeistof door een propje watten gieten om was en hars eruit te filteren. Vervolgens koel en donker bewaren in een bruin glas.
Dosering: 2 a 3x daags 5 a 10 druppels, eventueel met wat honing.
Propoliszalf
Als basiszalf wordt in een "bain marie" 20 gram was en 80 gram olijfolie gemengd. Als de was gesmolten wordt dit mengsel afgekoeld. Bij het troebel worden van het mengsel wordt e.e.a. goed met een mixer geroerd. Zo ontstaat er een fijne zalf. Aan een de zalf (kleine hoeveelheid) wordt propolis - tinctuur toegevoegd en goed vermengd. Propolis mag niet toegevoegd worden als de oplossing nog vloeibaar is. Wel mag propolis worden toegevoegd als de zalf nog warm is, het mengen gaat dan gemakkelijker. Geleidelijk wordt hierna de rest van de zalf aan het mengsel toegevoegd.
Deze zalf kan zowel uitwendig (lichte brandwonden, huiduitslag, acne, kneuzingen….), als inwendig (massage van tandvlees, behandeling van aften, spruw, tongbrand…) gebruikt worden.
Propolisverdamper
Elektrische propolisverdamper worden in een Italiaanse kinderkliniek te Mailand gebruikt om oa. de verkoudheidsuitbraken en andere groepsziekten tegen te gaan, hetgeen goede resultaten gaf.
Hierbij wordt propolis van 62° tot 85° verwarmd, waarbij met elke temperatuur weer andere etherische oliën vrijkomen. Het meldt ook de gunstige werking can deze dampen op astma, nachtelijk snurken en andere ademblokkades. Er zijn ook verdampers voor in de auto. Zie www.propolis.de
DISCLAIMER:
Hierna worden enkele geneeskundige toepassingen van propolis beschreven. Ga niet zelf experimenteren maar raadpleeg vooraf altijd een arts. Wij zijn derhalve niet aansprakelijk voor schade door gebruik van onderstaande informatie/gegevens.
Acné
Er zullen maar weinig mensen zijn, die in hun pubertijd geen last hebben gehad van jeugdpuistjes of acné. Het is probleem waarmee bijna iedereen in die leeftijdfase te maken krijgt. Vaak treedt het in die mate op dat de betrokkenen er psychisch onder gebukt kunnen gaan. Acné is een, vaak door medici, onderschat probleem.
Dat acné ontstaat in de pubertijd heeft te maken met de verandering van de hormonenhuishouden. Hierdoor worden talgklieren, die vooral in het gelaat en rondom de schouders zitten, gestimuleerd om meer talg (huidsmeer) te produceren. Raakt het afvoergangetje van een talgkliertje verstopt, dan zwelt het kliertje op en ontstaat een z.g. "mee - eter". Het verstopte afvoergangetje is ook vaak als zwart puntje waar te nemen. Soms is het opgezwollen talgkliertje als een witgeel vlekje dat door de huid schijnt te zien. Op den duur kan een mee- eter ontsteken. Altijd in de huid aanwezige bacteriën zijn daar de oorzaak van. Er ontstaat dan een echt puistje.
De behandeling van acné met propolis is een combinatie van uitwendig en inwendig gebruik. Men neemt 4 maal per dag propolis - druppels in. Uitwendig stipt men de puistjes 2 maal per dag aan met de tinctuur of propolis - crème.
Aften
De beruchtste ontstekingen in de mond zijn de zogeheten "aften". Dit zijn pijnlijke blaasjes op de mondslijmvliezen, die later veranderen in pijnlijke zweertjes. Door de vaak ernstige pijn kunnen eten en drinken een welhaast onmogelijke opgave worden.
Met propolis - druppels kan men de wonden snel ontsmetten en de pijn laten verdwijnen, door enkele druppels op een wattenstokje te doen en de ontstoken plaats hiermee aan te stippen.
Dit gebeurt het beste 1 maal 's morgens en 1 maal 's avonds. Meestal is de aft na 2 à 3 dagen genezen.
Indien er veel aften zijn, 's morgens en 's avonds de mond spoelen met 5 propolis - druppels in een soeplepel met warm honingwater.
Amandel ontsteking
Een acute ontsteking van de keel komt relatief vaak voor. Bijna iedereen heeft wel eens last van: keelpijn, slikpijn en een droge keel met een beetje taai slijm. Soms wordt men er ook een beetje ziek van. Zo'n acute keelontsteking wordt veroorzaakt door een virusinfectie. Meestal gaat het binnen 2 à 3 dagen vanzelf weer over. Soms echter nestelt zich in de keel een bacterie. Bij kinderen leidt dat meestal tot een acute amandelontsteking ofwel tonsillitis. Naast flinke koorts doet het slikken pijn en de pijn kan naar de oren uitstralen. Zo'n acute amandelontsteking geneest in de regel vanzelf.
Een ontsteking van de keel en de amandelen is met propolis gemakkelijk te behandelen. Houd na het innemen van de druppels deze een halve minuut lang in de mond en beweeg e.e.a. heen en weer zodat het goed met het speeksel wordt vermengd. Slik af en toe een klein beetje speeksel door, zodat de propolis de kans krijgt om over de volle breedte achter de keel verspreid te worden.
Een andere mogelijkheid is: men neemt 4 maal per dag 4 druppels in een theelepel honing. Laat dit in de mond smelten en slikt langzaam door. De pijn is na ca. 3 dagen verdwenen.
Antibacteriele werking
Propolis remt de bacterie Staphylococcus aureus in zijn groei.
Brandwonden
Brandwonden horen allereerst minstens 15 minuten met koud/lauw water te worden gekoeld. Daarna mag er geen brandzalf op worden gesmeerd. Eerst dient een arts vast te stellen hoe diep de huid verbrand is.
Die standaardregel geldt natuurlijk vooral bij ernstige of uitgebreide verbrandingen door met name een hete vloeistof of kontact met open vuur. Maar bij kleinere verbrandingen helpt propolis - zalf of propolis - oplossing goed. Een paar maal om het half uur een beetje op de verbrande huid is voldoende om de verbrandingsreactie in de huid tot staan te brengen. Dat geldt ook voor zonnebrand. In dit laatste geval is aan te raden om tegelijk met elke plaatselijke behandeling een paar druppels propolis - tinctuur in te nemen.
Diarree
Diarree is meestal het gevolg van een infectie in de dunne darm. Diverse virussen en bacteriën kunnen daarvan de oorzaak zijn. Meestal gaat het om onschuldige virussen of gewoon om (plotseling) verandering van voeding (bijv. tijdens een vakantie, de z.g. reizigers diarree) Maar het kan ook om besmet of bedorven voedsel gaan. En dan zijn er veelal bacteriën in het spel. Paratyfus is zo'n voorbeeld. Propolis doodt niet alleen veel van die onschuldige bacteriën en virussoorten. Propolis werkt ook tegen bacteriën als salmonella en shigella. Zo is uit diverse kweekproeven met deze bacteriën gebleken.
Daarom is acuut ontstane diarree goed met propolis - druppels of propolis- capsules te behandelen. Daarbij horen dan wel dat de gebruikelijke dieetadviezen (veel drinken en weinig eten) te worden opgevolgd.
Bij langdurig diarree kan er iets anders aan de hand zijn, zoals chronische ontsteking van de darm of een andere ziekte. Er is hierbij een onderzoek door een arts nodig om achter de oorzaak van die diarree te komen.
Eczeem
Eczeem is een verzamelnaam voor een aantal verschillende huidaandoeningen, die gepaard gaan met roodheid en schilfering van de huid met pukkeltjes, blaasjes of korstjes. Meestal is er ook sprake van jeuk.
Eczeem behoort tot de goed met propolis te behandelende aandoeningen. Bij de meeste typen eczeem heeft een behandeling met propolis succes. Dat is het geval bij schimmeleczeem (als zwemmereczeem), chronische en constitutioneel eczeem (vooral in elleboog, knieholte en de nek), luier uitslag en dauwworm (natte eczeem bij baby's in met name het gelaat).
Het komt nog eens voor dat de eczeemverschijnselen in het begin van de behandeling verergeren. Sommige mensen (patiënten) durven dan niet met de behandeling door te gaan. Jammer, want na enkele dagen volharden, treedt toch verbetering of genezing op. Toch moet men op een drietal weken rekenen vooraleer het eczeem genezen is.
Verergering van de klachten in het begin is dus een goed teken. Soms gaat de huid daarbij verharden. Na ongeveer een week schilfert dit laagje af, waarna een schone en gave huid terugkeert. Verergering van de klachten kan ook berusten op een allergie voor propolis. Dit uit zich vaak in het ontstaan van roodheid, blaasjes met vocht en jeuk op de plaats waar de propolis wordt opgebracht of daar vlak om heen. Of verergering van klachten al dan niet op een allergie berust, is vrij eenvoudig uit te testen (zie ook onder "waarschuwing:).
Om het eczeem te behandelen neemt men 4 maal per dag propolisdruppels in. 's Morgens en 's avonds smeert men de eczeemplekken in met propolistinctuur. Als de tinctuur de huid irriteert en rood maakt, gebruikt men beter de zalf.
Het is ook niet verwonderlijk dat mensen die nog niet zolang eczeem hebben, sneller verbetering merken dan mensen die er al jarenlang last van hebben.
Bij de meeste vormen van eczeem is er sprake van een overgevoeligheid voor bepaalde stoffen. Het is dus van belang de juiste voeding te gebruiken en de allergie veroorzakende stoffen te mijden.
Gehoorgangontsteking
Gehoorgangontstekingen, die acuut in korte tijd ontstaan, zijn meestal bijzonder pijnlijk en worden door bacteriën veroorzaakt. Minder acute gehoorgangontstekingen zijn eerder het gevolg van schimmelinfecties of een eczeem en jeuken meer dan dat ze pijn doen. Vaak loopt er viezigheid uit het oor, wat dan wel een ontsteking of eczeem van de oorschelp kan veroorzaken.
Een gehoorgangontsteking kan men op verschillende manieren oplopen. De belangrijkste oorzaken zijn wel vocht en warmte (zwembad, sauna, de tropen, douchen en duiken) en peuteren in het oor.
Propolis werkt tegen bacteriën en schimmels en kan daarom bij een gehoorgangontsteking zeer gericht werkzaam zijn. Toch is niet aan te raden om zomaar in elk loopoor propolis of iets anders te druppelen. Er kan namelijk sprake zijn van een doorgebroken middenoorontsteking, waarbij etter door het gesprongen trommelvlies naar buiten komt.
Het vaststellen van een doorgebroken middenoorontsteking is niet zo moeilijk. Hierbij is in de regel sprake van een verkoudheid met koorts en pijn van het oor. Zodra het trommelvlies doorbreekt, daalt de koorts en neemt de pijn flink af (of verdwijnt zelfs) en begint het oor zogenaamd te lopen.
Voor het behandelen van een gehoorgangontsteking met propolis is gebruik te maken van een propolis - oplossing (1 à 2 druppels in het oor). Doordat de alcohol hieruit verdampt, heeft het een indrogend effect op de natte gehoorgang. Stop er daarom ook geen watjes o.i.d. in, want die zuigen de propolis - druppels op en dat heeft natuurlijk geen enkele zin. Bovendien kan eventueel aanwezig vuil in de gehoorgang er dan niet meer uitlopen. Naast het druppelen in de gehoorgang is het de eerste twee weken ook goed propolis - druppels te slikken.
De eventueel bijkomende ontsteking van de oorschelp behandelt men net zoals eczeem elders op de huid.
Wanneer het juist om een droge vorm van een gehoorgangontsteking gaat door eczeem, is beter speciale en iets vettige propolis - zalf te gebruiken.
Griep en andere infectie ziekten
In dergelijke geval neemt men dan best propolis onder de vorm van een tinktuur of als propjes.
De vergelijking tussen de gangbare antibiotica en propolis toonde aan dat bij bepaalde bacteriestammen propolis de enige was die ook aantoonbare antibiotische verdelgende eigenschappen had.
Hoesten
Op een klompje rauwe propolis kan gekauwd worden. Men kan er uren op kauwen.
De smaak neemt niet af. Zolang de smaak vrijkomt oefent het zijn desinfecterende werking uit in de mond.
Als de kwaal ook de keel aandoet is gorgelen met lauw water, waaraan enkele druppels propolistinctuur zijn toegevoegd een goede remedie.
Beter nog: los 30 druppels propolistinctuur op in 50 gr honing. Gebruik deze 50 gr. op in een dag. Een weldaad voor de keel en stembanden en verlichtend voor de luchtwegen.
Huidaandoeningen
Bij eczemen, abcessen, (etterende) zweren, brandwonden, kloven, winterhanden- en wintervoeten, psoriasis, (huidziekte), schimmels enz… kan men propolis-zalf, creme of lotion aanbrengen. Het is ook goed zich te bevragen wat de oorzaak van de huidklachten kan zijn.
Infecties van het maagdarmkanaal
Ook hiervoor is propolis zeer geschikt. Drink hiervoor een half glas water met 10 tot 15 druppels propolistinctuur toegevoegd. Om de 10 a 15 minuten een slokje. Laat je maag en darmen die dag eens goed uitrusten.
Insectenbeten
Dat propolis ook goed helpt tegen jeuk is zeker voor een deel te danken aan de plaatselijke, pijnstillende werking en aan het verzachtende effect van de zalf. Maar propolis heeft ook een anti - allergische werking, waardoor het bij diverse jeukende aandoeningen directer op de oorzaak inwerkt. Dat is bijvoorbeeld goed te merken wanneer propolis als "eerste hulp" wordt gebruikt bij contact met brandnetels, muggensteken, wespensteken en bijensteken.
Kiespijn
Enkele propolis - druppels op een wattenstokje en de pijnlijke plaats aanstippen. De pijn verdwijnt snel. Natuurlijk is een bezoek aan de tandarts hierna dringend gewenst.
Maagontsteking - Maagzweer
Op de eerste plaats is het noodzakelijk om een maagsparend dieet te volgen. Verder gebruikt men 15 tot 30 minuten voor de maaltijd propolis - druppels in een gelatinecapsule die men doorslikt met lauw water. Ook voor het slapengaan neemt men nog enkele druppels in. Binnen enkele dagen treedt er een verbetering op.
Neusholte - ontsteking
Bij een neus - holteontsteking is in aansluiting op een gewone verkoudheid sprake van het ontstaan van een zweer, duf gevoel in het hoofd met een vaak kloppende pijn boven en onder de ogen. Bij het lopen of voorover buigen wordt de pijn erger.
Neusholten zijn ruimten in de schedel die via een buisje in open verbinding staan met de neusholte. Boven de ogen zitten twee voorhoofdsholten en onder de ogen twee kaakholten. Bij een verkoudheid raken deze bijholten dikwijls min of meer ontstoken. Het kan gebeuren dat het neusslijmvlies zodanig opzwelt dat de opening naar één van de bijholten verstopt raakt, zodat het daar geproduceerde ontstekingsvocht er niet meer uit kan. Zo ontstaat een acute bijholte - ontsteking met pijn en koorts.
Vaak verergeren de klachten in het begin van de behandeling met propolis. Dit kan veroorzaakt worden door de hoeveelheid vuil, die soms vermengd met bloed, uit de bijholten loskomt, waardoor de neusverstopping tijdelijk verergert.
Als men een neusbijholte - ontsteking met propolis wilt behandelen, kan men het beste de druppels innemen en opsnuiven. Opsnuiven gaat het best door een druppel op de handrug te leggen en die onder één van de beide neusgaten te houden. Tijdens het opsnuiven het andere neusgat dichthouden. Dit mag tweemaal per dag. Het is niet aangeraden om dit langer dan 1 week te doen, want de druppels zijn vrij sterk en kunnen nadelige invloed hebben op het neusslijmvlies. Inwendig neemt met 4 maal per dag 4 druppels.
Schimmelinfecties
Huidziekten die door schimmelinfecties worden veroorzaakt, kunnen zich op diverse manieren openbaren. Er zijn oppervlakkig groeiende huidschimmels, die langzaam uitgroeien in de vorm van een steeds groter wordende ring (ringvorm), meestal ergens op de romp en soms op de ledematen. Schimmelinfecties geven meestal een rode huidverkleuring terwijl op de grens met de gezonde huid lichte schilfering van de huid optreedt. Soms zijn er ook kleine vochtblaasjes te zien. Sommige schimmelsoorten groeien graag op vochtige plaatsen, zoals de liezen, in de oksels en onder de borsten of in de andere lichaamsplooien, ook wel "smetten" of "smetplekken" genoemd. Bij baby's kan zo'n infectie zich in de vorm van "luieruitslag" openbaren. Zit deze tussen de tenen, dan spreekt men van "zwemmereczeem". En tenslotte kunnen schimmels zich speciaal aangetrokken voelen tot de nagels of tot de gehaarde hoofdhuid.
Schimmelinfecties van de huid laten zich goed met propolis behandelen. Propolis doodt immers een groot aantal schimmelsoorten.
Bij de behandeling van huidschimmel aandoeningen is het inwendig gebruik van propolis in de regel niet nodig. Je kunt volstaan met tweemaal daags een plaatselijke behandeling met propolis - oplossing of - zalf. De keuze tussen propolis - oplossing (druppels of tinctuur) en zalf hangt af van de soort of plaats van de schimmelinfectie. Gebruik bij vochtig eczeem (met name in geval van smetvlekken en zwemmereczeem) druppels of tinctuur omdat die een indrogend effect heeft. Was de smetvlekken of de voeten elke dag zonder zeep en zorg ervoor dat de aangetaste plekken droog zijn. Trek verder bij zwemmereczeem elke dag schone sokken aan. Bij erg droge huidschimmel aandoeningen kan men beter na een week de druppels of tinctuur vervangen door zalf.
Als het om grotere plekken gaat, is de tinctuur beter te gebruiken, omdat die sneller in de huid trekt dan de zalf. De propolis - oplossing kan na het opbrengen een branderig gevoel geven. Daarom kan men bij baby's met luier uitslag beter de zalf gebruiken.
Tandverzorging
Naast het feit dat propolis voor de mond- en keelholte veel te betekenen heeft, bij bacteriële aandoening in neus, keel, mond en luchtwegen is de werking ervan ook gunstig op het tandvlees. Spoelen van de mond met verdunde propolistinctuur is zeer goed. Of gebruik een tandpasta met propolis. Hoog heilzaam tegen tandplaque en tandpijn. Heling van de wond na het trekken van een tand of kies.
Uitwendig gebruik
Is nuttig gebleken op plaatsen waar zich onderhuids een ontsteking voordoet bv. tenniselleboog, een ontsteking van spier of spierschede, gewrichtsontsteking, bv. in de knie, bekken bij ichias zelfs bij klachten van de ruggegraat, reumatische ontstekingshaarden. Propolis wordt dan meestal aangebracht onder de vorm van zalf of tinktuur.
Wratten
Wratten zijn een plaatselijke huidverdikking als gevolg van een virusinfectie. Men kan proberen deze vaak hardnekkige kwaal te bestrijden door de wratten tweemaal daags aan te stippen met een propolis - tinctuur. Wanneer zich na twee weken nog geen resultaat begint af te tekenen, kan men door ook propolis- druppels in te nemen het afweersysteem tegen virussen stimuleren.
Eventueel kan men pure propolis over de wrat mastikeren. Daarvoor moet men eerst gedurende een aantal minuten de rauwe propolis kauwen, tot hij mals en soepel is, dan gelijkmatig over de wrat aanbrengen en afdekken met een kleefpleister.