Logo

Bijensteken

Een bijensteek

Als men over bijen praat zal het eerste wat bij veel mensen opkomt zijn: 'ze steken'. En inderdaad, bijen hebben een angel om hun belagers of de belagers van hun nesten en honingvoorraden te weren.

De honingbij heeft in haar achterlijf een angel met gifklier. Ze gebruikt deze om haar volk te verdedigen tegen indringers. Het is een effectief wapen waar elke aanvaller respect voor heeft.
Aan de angel zitten weerhaakjes waardoor de angel in de huid van de mens vast blijft zitten als ze heeft gestoken en weg wil vliegen. Doordat ze wegvliegt, en de angel vast zit trekt ze de gifblaas en een stukje van haar darm eruit waardoor de werkster na een steek op de mens doodgaat.
De steek is pijnlijk en heeft voor de mens een plaatselijke zwelling en na enige tijd een hevige jeuk tot gevolg. Gelukkig vallen bijen niemand aan maar verdedigen ze slechts hun volk. Wie bijen met rust laat, hoeft dan ook niet bevreesd te zijn.


Steekgedrag wordt opgewekt en bevorderd door:

 

  • Ruwe ingrepen van buitenaf
  • Als je in de vlucht van de bijen gaat staan
  • Tijdens moerloosheid
  • Een steek en geur van bijensteken nog in de kleding aanwezig
  • Tijdens warm weer
  • Als er onweer dreigt
  • Bij aanhoudende luchtvochtigheid
  • Bij sterke geurtjes zoals zweten of parfum
  • Na een bezoek aan paarden, schapen of ander vee
  • Uitademen richting bijen op de raat
  • Bevliegen van bepaalde bloemen, koolzaad, mosterd
  • Bij ontbreken van dracht en/of gebrek aan voedsel
  • Roverij
  • Genetische aanleg van het volk
  • Bij te vaak en te langdurig inspecteren



De reacties van het menselijk lichaam op het bijengif kunnen worden onderverdeeld in:

  • Iemand reageert niet na een steek en heeft nergens last van
  • Er ontstaat plaatselijk een klein wit kringetje met een doorsnee van 1 centimeterm, daarna een grillig gevormde rode vlek, waarna een zwelling variërend in grootte van enkele centimeters tot een heel ledemaat.
  • Bij mensen die vaker worden gestoken worden deze reacties meestal steeds milder. Zij hebben dan inmiddels een verhoogd gehalte aan antistoffen in hun bloed.
  • Reacties die wijzen op een bijenallergie of mastocytose (personen die last hebben van Mastocytose, zijn na het steken van een bij binnen 5 minuten overleden).

 

Bij meer dan 20 steken spreekt men over een toxische vergiftiging. Personen van boven de 50 hebben vaker last met ernstige gevolgen dan jongeren of kinderen.


Wanneer gaat u bij een bijensteek naar de huisarts?

Wanneer één van de volgende situaties van toepassing is, is het belangrijk dat u direct medische hulp inroept:

  • u bent overgevoelig voor bijensteken en u hebt geen noodmedicijnen bij zich
  • na de steek treden moeilijkheden met de ademhaling op (benauwdheid, kortademigheid, piepen)
  • u wordt onwel of dreigt het bewustzijn te verliezen; (dit zijn ernstige symptomen en ontstaan vrijwel altijd binnen een kwartier na de steek)

 

Wanneer een van de volgende situaties van toepassing is, is het belangrijk dat u contact opneemt met de huisarts:

  • u bent gestoken in de neus, mond, keel, hals of tong
  • na de steek ontstaan zwellingen op andere plaatsen dan waar u gestoken bent
  • u hebt jeuk over het gehele lichaam
  • u hebt rode uitslag over het hele lichaam
  • u krijgt koorts
  • u hebt andere verschijnselen waarover u zich zorgen maakt


Overgevoeligheid voor bijen- of wespengif, Lees meer (Bron: www.meandermedischcentrum.nl)


Wat kunt u zelf aan een bijensteek doen ?


Bent u gestoken door een bij, dan kunt u een aantal dingen zelf doen om de klachten tot een minimum te beperken.

Angel verwijderen

Angel verwijderen
Verwijder zo snel mogelijk de angel van de bij. Ook nadat de (werkster)bij is weggevlogen, blijft de angel met gifblaas doorgaan met het pompen van gif. Verwijder een angel met gifblaas heel voorzichtig, het liefst door het uit de huid te krabben. Dit kunt u doen met uw nagel of met een uitgegloeide naald. Wanneer u de angel beetpakt en eraan trekt, is de kans groot dat u de gifblaas leeg drukt, waardoor er onnodig veel gif in uw huid terechtkomt en dat is zeker geen pretje.

 

De bij laat naast het gif ook een geurstof op de huid achter, die andere bijen waarschuwt. Er bestaat daarom een kans dat je nogmaals gestoken wordt. Door de plek te schuren met wat gras verwijdert je deze geurstof.

Uitzuigen
Zuig krachtig aan de plaats van de steek. Slik na het uitzuigen het gif niet door maar spuug het uit.

Koelen
U kunt de plaats van de steek koelen met natte doeken, een ijskompres of bijvoorbeeld een met een handdoek omhuld koelelement. Bent u gestoken in uw mond, dan kunt u iets kouds in de mond nemen.

Smeren
De klachten van een bijensteek kunt u met een aantal middelen verlichten. Dergelijke producten zijn verkrijgbaar bij de drogist en de apotheek. Laat u, met name wanneer u het middel wilt gebruiken voor een kind, adviseren door uw apotheker.

Een natuurlijk middel is huislook. Huislook (Sempervevivum Tectarum) is een drachtplant die op dakpannen groeit en een ½ m doorsnede kan bereiken. Als je het buitenste huid van het blad afpelt komt er slijmerige, licht giftige, sap te voorschijn. Dit sap kan gezondheidsondersteunend werken voor: bijensteken, likdoorns, kleine brandwonden, zonnebrand en wratten. Het sap werkt verkoelend en samentrekkend.

Meer informatie:

 

NBV: 2013 Hoe ga je om met bijensteken

NBV: 2013 Protocol bijensteek

 

Historie:

NBV: 2012 Hoe ga je om met bijensteken

NBV: 2011 Protocol bijensteek